Protez
Sabit Protezler | Hareketli Protezler | Protezlerin Bakımı ve Temizliği
Protez nedir?
Bir veya daha fazla dişinizi kaybettiyseniz, bu durumun ağız sağlığınızı, estetiğinizi ve konuşmanızı ne kadar önemli ölçüde etkilediğini bilirsiniz. Protezler size kaybettiklerinizi iade eder.
Protezleri sabit ve hareketli protezler olarak iki ayrı sınıfta değerlendirebiliriz.
Sabit protezler
Kuron ve köprü olarak ayrılırken, bunlar da yapımlarında kullanılan malzemeye göre full metal, metal destekli porselen veya full porselen olarak isimlendirilebilirler.
Kuron: çürük kırık veya başka bir nedenle aşırı madde kaybı olan dişlerin küçültülüp kaplanması işlemidir.
Köprü: Bir veya birden fazla diş eksikliğinde, komşu dişlerin küçültülüp, bunlara gelen özel kaplamalardan destek alınılarak ara boşlukların doldurulması işlemidır.
Sabit protez işlemi sırasında ve sonrası dikkat edilmesi gerekenler
Dişlerin küçültülmesi esnasında anestezi yapılır (dişler uyuşturulur) Uyuşukluk 2-3 saat daha devam eder, uyuşukluk devam ederken bir şeyler yenmesi halinde, farkında olunmadan yanak, dudak ve dil ısırılabilir. Bu nedenle uyuşukluk geçene kadar bir şey yenmemesi gerekir. Uyuşukluğun geçmesinden sonra dişlerde soğuk sıcak hassasiyeti ve ağrı olabilir.
Bu geçici bir durumdur ve dişlerin takılmasından sonra şikayetler azalarak kesilir. Hekimin önereceği ağrı kesici mevcut ağrıyı dindirecektir. Şikayetlerin devam etmesi halinde hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
Sabit protezler hastanın kendisi tarafından ağızdan çıkarılamaz, ancak hekim tarafından sökülerek ağızdan çıkarılması gerekebilir.
Sabit protez yapıştırıldıktan sonra 1(bir) saat bir şeyler yemek ve içmek sakıncalıdır. Protez altındaki yapıştırıcı zamanla eriyebilir bu durumda zaman geçirmeksizin tekrar yapıştırılmalıdır.
Protezlerden uzun süreli ve en iyi şekilde faydalanmak için temizliğine özen göstermeli, her yemek sonrasında dişler fırçalanmalıdır. Hekimin önereceği ara yüz fırçaları ve protez hastaları için tavsiye edilen diş iplerini kullanmak yararlı olacaktır.
Dişlerin takılmasından sonra alışma evresinde, küçük lokmalar halinde çift taraflı dengeli bir şekilde çiğneme yapılması, dudak, dil ve yanak kaslarının yeni proteze alışması için ilk günlerde sabırlı olunması ve hekim-hasta ilişkisinin devamlılığı gerekmektedir.
Hareketli protezler
Farklı özelliklerine göre farklı şekillerde isimlendirilebilirler.
Total ve Parsiyel Protez Nedir?
Total, tam protezler: Eğer kişi ağzındaki tüm dişleri kaybetmişse total-tam- protezlerin yapılması gerekmektedir.
Parsiyel, bölümlü protezler: Kısmi diş eksikliğinde özel akrilik ve metallerin kombinasyonu ile yapılan kroşe (kanca) adı verilen metal parçaları ile dişe tutunmayı sağlayan protez çeşididir.
Hareketli protez kullanımı sırasında dikkat edilmesi gerekenler
- Yeni kullanmaya başladığınız total proteze (tam damak) alışmanız zaman alabilir.Protezinizden tam verim alabilmek için ilk günlerde çok sabırlı olmanız ve diş hekiminizle ilişkinizi sürdürmeniz gerekir.
- Kullanmaya ilk başladığınız günlerde yumuşak gıdalar almalısınız.
- Yiyecekleri küçük lokmalar halinde ve çift taraflı çiğnemelisiniz
- Alt damak protezleri yanak ve dil hareketleri ile yerinden oynayabilir.Proteze alışmaya başladığınızda yanak ,dudak ve dil kasları ile yerinde tutabilirsiniz.
- Üst damak protezleri yeni kullanmaya başladığınızda ağzınıza düşebilir, yutkunma hareketleri ile üst protezin damağa daha iyi tutunmasını sağlayabilirsiniz.
- Eğer çenelerden biri protez ise (yani ağızda hastanın kendi dişlerde varsa) bunlara gelen kroşeler (kancalar) ilk birkaç gün ayna karşısında görerek çıkartılmalıdır. Protezi çıkartma işlemi iki elin, alt çenede başparmak üst çenede işaret parmağı kullanılarak yapılmalıdır.Sağlı sollu dişlere gelen kroşeler (kancalar) alt çenede yukarı ,üst çenede ise aşağıya doğru çekilerek çıkartılmalıdır.
- İlk günlerde protezler çenenin yumuşak dokularında vuruklar oluşabilir. Oluşan yaraların iyileşmesi için protezin dokulara baskı yapan ve uzun kenarlarından alınması gerekmektedir.Bu nedenle alışır diye düşünülerek beklenilmemeli ,en kısa zamanda diş hekimine başvurarak şikayetler anlatılmalıdır.
- Protez üzerindeki vuruk yapan yerler kesinlikle, cam, eğe, keski vb. aletlerle kazınmamalıdır.
- Unutmayınız ki bu iş diş hekiminizin görevidir ve siz kazırsanız protezinizde düzeltilemeyecek hatalara yol açabilirsiniz.
Protezlerin Bakımı ve Temizliği
Protezlerden uzun süreli ve en iyi şekilde faydalanmak isteniyorsa temizliğe önem göstermeli her yemekten sonra ağızdan çıkarılmalı ve bir fırça yardımıyla iyice temizlenmelidir.Duru su veya sabunlu su bu işlem için uygundur. Akşamları temizlenen protezler bir bardak temiz suyun içine bırakılmalı ve sabah takılmalıdır.
Ankerli (hassas tutuculu) protezler
Kısmi diş eksikliğinde kullanılan diğer bir protez çeşididir. Bu protezler estetik, tutuculuk ve sağlık açısından klasik parsiyel protezlerden çok daha üstündür.
İmplant üstü protezler
Çene kemiği içerisine yerleştirilen vida sistemi üzerine yerleştirilen protezlerdir. (Bkz. İmplant)
- Sabit
Bir ya da birden fazla dişe uygulanan porselen kronlar - Hareketli
Tamamen dişsiz ağızlara uygulanan total benzeri protezler.